ELEKTRİK

More PowerPoint presentations from elif

ELEKTRİK

ELEKTRİK

    Elektrik, günlük hayatımızda çok sık karşılaştığımız sözcüklerden bir tanesidir. Hatta hayatımızın ayrılmaz bir parçasıdır. Evlerimizde kullandığımız televizyon, buzdolabı gibi birçok alet elektrikle çalışır.

    Bugün elektrik çağında yaşamaktayız. Kullandığımız enerjinin büyük bir bölümü elektrik enerjisidir. Evlerde ve iş yerlerinde elektrik enerjisini ışık enerjisine çevirerek aydınlatma amacıyla kullanmaktayız.

   Evlerin, iş yerlerinin, okulların duvarlarında elektrik düğmeleri vardır. Düğmelerle lambalar arasında kablolar vardır. Bu kablolar nasıl bağlanır? Elektrik düğmeleri çalışır?

 

Elektrik Evimize Nasıl Gelir?

    Elektriğin gerilimi Volt birimiyle ölçülür. Elektrik gerilimi, onun bir iletkenin üzerinden akma eğiliminin büyüklüğünü belirtir. Evlerimizde kullandığımız elektrikli aygıtların çalışması için yalnızca 220 Volt gerilim gerekir. Öte yandan, santrallerden çıkan elektriğin gerilimi 25 000 Volta kadar çıkar. Bu sayı evlerde kullanılan aygıtlar için çok fazladır. Ancak elektrik, santrallerden daha uzak bölgelere elektrik hatları sayesinde ulaşırken gerilimi düşer. Yani bu bölgeler daha az elektrik almak zorunda kalırlar.

   Bir başka değişile, elektrik hatlarının uzunluğu arttıkça, elektriğin gerilimi de o denli azalır ve enerji kaybı artar. Örneğin, ülkemizin tüm elektrik hatlarındaki günlük elektrik enerjisi kaybı, neredeyse bir kentin günlük elektrik gereksinimi kadardır. Bu elektrik kaybının azaltılması için, enerji santrallerinden çıkan elektriğin birkaç yüz bin Volta çıkarılması gerekir. İşte, bunu da yüksek gerilim hatları sağlar. Yüksek gerilim hatları çelikten yapılmış dev ağaçlara benzerler ve onları hemen her yerde görebilirsiniz.

      Elektrik, evinize ulaşmadan önce gerilimi tekrar 220 Volt’a düşürülür. Bu da transformatör denilen, elektriğin gerilimini değiştirmeye yarayan aygıtlar sayesinde olur. Transformatörler olmasaydı evlerimizdeki bütün elektrikli aygıtlar şimdiye kadar yanmış olurdu.

 

BASİT BİR ELEKTRİK DEVRESİ

Etkinlik: Bir elektrik devresi kuralım ve oyun oynayalım

Basit bir elektrik devresi kurarak arkadaşlarınızla oynayabileceğiniz bir oyuncak yapabilirsiniz. İlk olarak bir elektrik devresi kurmak gerekiyor. Oyunun kuralları basit! Telden bir halkayı köpek balığının başından kuyruğuna kadar ilerletmektir. Ancak bu sırada tel halkayı köpekbalığına değdirmemek gereklidir. Çünkü halka köpek balığına değerse ampul yanar ve oynama sırası arkadaşınıza geçer.

Gerekli malzemeler;
·       4,5 voltluk iki pil
·       4,5 voltluk ampul ve duy
·       1 metre yalıtılmamış tel
·       1 metre yalıtılmış tel
·       Yapışkan bant
·       Ayakkabı kutusu
·       Boya

   

Deneyin yapılışı:

1.   Ayakkabı kutusunu boyayarak bir sualtı dünyası hazırlayın. Kutuya fotoğraftaki gibi üç delik açın.

2.   Yalıtılmış telden 70cm’lik uzun ve 15cm’lik iki kısa parça kesin. Uzun telin uçlarını 15cm, kısa tellerinde uçlarını 2cm kadar sıyırın. Uzun telin bir ucunu halka haline getirin. Diğer ucunu, kutunun üzerindeki deliklerin ortada bulunanından geçirip altından çıkarın.

3.   İki pili, birinin (+) ucu diğerinin (-) ucuna gelecek şekilde bantlayın. Kısa telin bir ucunu pil düzeneğinin (+) ucuna, diğer ucunu duyun vidasına bağlayın. Ampulü de duya takın.

4.   İkinci kısa telin bir ucunu kutunun altından çıkardığınız telin ucuna, diğer ucunu da duyun vidasına bağlayın.

5.   Yalıtılmamış teli elinizle bükerek köpek balığı şekli verin. Önceden yapmış olduğunuz bu halkayı fotoğraftaki gibi telden geçirin. Daha sonra köpekbalığı şeklindeki telin iki ucunu da kutunun üzerindeki iki delikten geçirin.

6.   Köpekbalığı şeklindeki telin bir ucunu kutunun altından çıkarın. Sonra da bu ucu, ikinci pilin eksi ucuna bantlayın. Oyuncağınız hazır!

·      Bir elektrik devresinde pil, ampul ve iletken tel bulunur. Devredeki pil elektrik üretir. Bu elektrik, iletken tel aracılığıyla ampule iletilir. Bunun sonucunda ampul yanar. Oyuncağımızda da tel halka ve köpekbalığını oluşturan tel birbirine değdiğinde devre tamamlanır ve ampule iletilir. Böylece ampul yanar.

               Devre elemanlarının sembolle gösterilmesi

   Devrelerde kullanılan ampul, pil ve anahtar farklı şekillerde ve özellikte olabilir. Ancak bu elemanların devredeki işlevleri hep aynıdır, değişmez.

   Devredeki elemanları çizmek zaman alacağından, elemanların şekil ve özellikleri farklı olabileceğinden her bir eleman sembolle gösterilir.

   Şekil l'deki devreyi sembollerle şekil2'deki gibi gösterebiliriz.

Çalışmayan devreler

  Şekildeki I. devrede ampul ışık vermemektedir. Pilin - kutbu ile ampul arasında bağlantı sağlanmamıştır.
II. devrede ise devreye enerji sağlayan pil bağlanmadığı için ampul ışık vermez. 

  Bir devrenin çalışmamasının nedenleri: 
• Pilin devreye yanlış bağlanması,
• Ampulün bozuk olması,
• Kablolarda kopukluk olması,
• Pilin ya da pillerin gücünün ampulleri yakmaya yetmemesi olabilir.